معمای تناسخ و راه‌ حل آن در نظریۀ استکمال نفس محمد بن زکریای رازی

نویسندگان

چکیده مقاله:

محمد بن زکریای رازی‌‌‌‌  -  فیلسوف دگر‌‌اندیش قرن سوم هجری  -  همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. رازی نظریه‌ای در باب استکمال نفس دارد که او را به قائل شدن به «تناسخ» وادار کرده است‌‌‌‌‌، اما دیدگاه تناسخِ رازی به تعارض دو گزاره می‌انجامد: 1) عقلانیت مختص انسان است؛ 2) نفسِ انسان وارد بدن حیوان شده و در نهایت‌‌‌‌‌، به بدن انسان باز می‌گردد. این تعارض دو سؤال را در پی دارد: چگونه نفس در بدن انسان‌، دارای عقل و در بدن حیوان‌، فاقد عقل است؟ اگر نفسِ حیواناتْ فاقدِ عقل است‌‌‌‌‌، چگونه پس از مرگ بقا می‌یابد؟ برای حل این معما‌‌‌‌‌، ترزا آنه دروارت به سلسله مراتب عقلانیتْ در میان حیوانات قائل شده و پیتر آدامسون، ضمن نقد دیدگاه دروارت، انتساب تناسخ به رازی را مردود دانسته است. نگارندگان با گزارش و تحلیل انتقادی هر دو دیدگاه‌‌‌‌ و با استفاده از تحلیل توصیفی و انتقادی راه حل خود مبنی بر عدم اشتراط عقلانیت در بقای نفس را ارائه کرده و عقلانیت را حالتی غیر ذاتی برای نفس دانسته‌اند که تنها در بدن انسان تحصیل می‌شود. گرچه دیدگاه تناسخ با اشکالات فراوان مواجه است‌‌‌‌‌، اما این بررسی می‌تواند زمینه را برای پژوهش‌های بعدی دربارۀ بازنگری در ماهیت نفس هموار کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

داروسازی محمد بن زکریای رازی

شماری از پزشکان مسلمان در کنار طبابت به داروسازی نیز می­پرداختند. محمد بن زکریای رازی (د 313ﻫ) یکی از پزشکانی است که بخش مهم و قابل توجهی از آثار خود را به داروسازی اختصاص داده است. در این نوشتار، به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استناد به مدارک و شواهد موجود، نقش و جایگاه رازی در علم داروسازی از طریق بررسی آثار دارویی او بررسی شده است. یافته‌هاى این پژوهش نشان می­دهد رازی به‌سبب احاطه بر دانش کیمی...

متن کامل

مبانی و عناصر اخلاق در اندیشۀ محمد بن زکریای رازی

  این نوشتار، بیان نظریۀ اخلاقی محمد بن زکریای رازی است که با توجه به مبانی و مؤلفه های نظریۀ اخلاقی آن دانشمند به تلخیص درآمده است. رازی که در تراوشات فکری خود، بویژه در نگرش به موضوعات اخلاقی از سقراط و افلاطون پیروی کرده، خود نیز از نظامی اخلاقی برخوردار بوده است. این نظریه که به اخلاق سلامت محور و فرد گرایانه خلاصه می گردد،    ویژگی ها و جهت گیری های خاصی هم بدنبال داشته است. رازی همچون یک ...

متن کامل

بازخوانی اصول اخلاق پزشکی در اندیشه محمد بن زکریای رازی

این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی با تتبع و بررسی در کتاب‌های: الحاوی فی الطب، المنصوری فی الطب و اخلاق الطبیب که از آثار مهم رازی است، اولاً: دستورالعمل‌ها و توصیه‌های اخلاق پزشکی وی را در سه حیطه دسته‌بندی کرده است: الف) ویژگی‌های شخصیتی پزشک. ب) تعامل استاد و دانشجو. ج) تعامل پزشک و بیمار. ثانیاً: مبنای توصیه‌ها و دستورالعمل‌های اخلاقی رازی در حیطه تعامل پزشک و بیمار را شش اصل اخلاقی: توکل به خ...

متن کامل

بررسی اندیشه های حفظ الصحی محمد بن زکریای رازی

سابقه و هدف: مساله مورد بررسی این پژوهش، معرفی اندیشه‌های زکریای رازی در زمینه دانش حفظ‌الصحه است، این دانش در بخش عملی دانش پزشکی مسلمانان قرار گرفته است و به ارائه راهکارهایی به منظور حفظ سلامتی بدن می‌پردازد؛ اهمیت و تقدم پیشگیری از بیماری‌ها نسبت به درمان در طب اسلامی، خلأیی که در این زمینه در پژوهش‌ها احساس می‌شد و نیز آموزه‌های گسترده و گرانقدر اما پراکنده‌، در آثار محمد بن زکریای رازی، م...

متن کامل

مبانی و عناصر اخلاق در اندیشۀ محمد بن زکریای رازی

این نوشتار، بیان نظریۀ اخلاقی محمد بن زکریای رازی است که با توجه به مبانی و مؤلفه های نظریۀ اخلاقی آن دانشمند به تلخیص درآمده است. رازی که در تراوشات فکری خود، بویژه در نگرش به موضوعات اخلاقی از سقراط و افلاطون پیروی کرده، خود نیز از نظامی اخلاقی برخوردار بوده است. این نظریه که به اخلاق سلامت محور و فرد گرایانه خلاصه می گردد،    ویژگی ها و جهت گیری های خاصی هم بدنبال داشته است. رازی همچون یک اپ...

متن کامل

بررسی اندیشه های حفظ الصحی محمد بن زکریای رازی

سابقه و هدف: مساله مورد بررسی این پژوهش، معرفی اندیشه های زکریای رازی در زمینه دانش حفظ الصحه است، این دانش در بخش عملی دانش پزشکی مسلمانان قرار گرفته است و به ارائه راهکارهایی به منظور حفظ سلامتی بدن می پردازد؛ اهمیت و تقدم پیشگیری از بیماری ها نسبت به درمان در طب اسلامی، خلأیی که در این زمینه در پژوهش ها احساس می شد و نیز آموزه های گسترده و گرانقدر اما پراکنده ، در آثار محمد بن زکریای رازی، م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 22  شماره 2

صفحات  5- 25

تاریخ انتشار 2020-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023